De energiemarkt verandert continu, daarom praten wij je bij en blikken wij alvast vooruit op volgende week.
Afgelopen week
| Gas | 5 Okt | 12 Okt | Elektriciteit | 5 Okt | 12 Okt |
| TTF Daggas | 32.02 | 45.57 | Base Nov 23 | 97.20 | 128.17 |
| TTF Nov 23 | 36.21 | 53.00 | Peak call 24 | 123.67 | 141.10 |
| TTF call 24 | 44.06 | 55.25 | Base call 24 | 111.20 | 130.85 |
Prijzen schieten omhoog!!!
De prijzen schiet omhoog door een drietal redenen;
- Vanaf zondag duikelt het kwik omlaag naar ca. 12 à 13 graden overdag. In de nacht is er zelfs vorst aan de grond mogelijk. In de rest van West-Europa worden soortgelijke weersomstandigheden verwacht. Dit is een flinke ommekeer ten opzichte van deze week, waarin nog dik 20 graden Celsius werd genoteerd. In Zuid-Spanje steeg het kwik zelfs tot ruim boven de 30 graden. Verder neemt volgende week de windproductie af, waardoor de vraag naar gas voor elektriciteitsopwekking toeneemt. Zowel de temperatuur als de windkracht vallen daarmee lager uit dan eerder verwacht werd, en dat wordt door meerdere analisten dan ook als hoofdreden aangewezen voor de prijsstijgingen de laatste dagen.
- Daar kwam nog eens het bericht bovenop dat zondagochtend zowel de Balticonnector-gaspijpleiding als een telecomkabel tussen Finland en Estland beschadigd zijn geraakt. Beide onderzeese verbindingen lopen parellel aan elkaar, maar wel op ‘significante’ afstand van elkaar, aldus de telecom-operator Elisa. In de eerste berichten sprak de Finse overheid over ‘mogelijke sabotage’, maar later werd dit bijgesteld naar ‘waarschijnlijke sabotage’. De Noorse seismologische dienst Norsar heeft een vermoedelijke explosie waargenomen rond de tijd dat het gaslek ontstond, maar er is nog verdere analyse nodig om vast te stellen wat er exact gebeurd is. De Balticonnector is sinds december 2019 operationeel en transporteert ca. 3,5 miljard m3 gas tussen Finland en Estland. De capaciteit van de pijpleiding is daarmee bescheiden te noemen, maar het versterkt de nervositeit in de markt over mogelijke andere leidingen en kabels die gesaboteerd kunnen worden. Vooralsnog zijn er weinig zorgen over de leveringszekerheid in Finland en Estland, aangezien Finland beschikt over een eigen LNG-importterminal en Estland een beroep kan doen op de Litouwse LNG-terminal en de ondergrondse gasvoorraden aldaar. Er is ook wel schok dat (waarschijnlijk) Poetin onderzees kabels en pijpleidingen van NAVO landen durft aan te vallen.
- Verder heeft Chevron op verzoek van de Israëlische overheid het Tamar-gasveld tijdelijk ingesloten. Dit gasveld ligt op schootsafstand van de Gazastrook. Israël is zelf geen LNG-exporteur, maar exporteert wel gas naar Egypte. Daar zijn twee LNG-exportfabrieken aanwezig, die overigens in de zomer vrijwel stil hebben gelegen. Begin oktober zijn de eerste ladingen weer vertrokken. De verminderde aanvoer vanuit Israël kan ervoor zorgen dat Egypte deze winter minder of geen LNG exporteert. Volgens het World LNG Report van IGU heeft Egypte in 2022 ca. 7,3 miljoen ton LNG (= 10 miljard m3) geëxporteerd, waarvan driekwart naar Europa (incl. Turkije).
Het prijseffect van de hierboven genoemde invloeden is aanzienlijk. De gasvoorraden konden vorig jaar tot in november gevuld worden door de zachte temperaturen, maar dit jaar lijkt het stookseizoen enkele weken eerder te beginnen. De daggasprijs stond in het weekend nog ruim onder 30 €ct/m3, maar is inmiddels opgelopen naar ca. 45 €ct/m3.
Bij het vergelijken van de termijnprijzen van deze woensdag en vorige week woensdag zien we dat het novembercontract bijna 30% gestegen is. Ten opzichte van twee weken terug is het een prijsstijging van ca. 11%. De laatste dagen beweegt dit tijdvak tussen 45 en 54 €ct/m3. Ook de verdere periodes zijn stevig opgelopen. Alle 2024-contracten (zowel maand, kwartaal als jaar) staan ca. 15% hoger dan een week geleden. De prijsstijgingen op de jaren daarna vlakken af naar mate ze verder in de toekomst liggen. Bij elektra zien we dezelfde soort stijgingen.
Vanwege de sterk wisselende weersomstandigheden hadden de EPEX-prijzen ook een onstuimige week. Afgelopen vrijdag, zaterdag en woensdag zagen we ‘s middags uurprijzen rond 0 €/MWh door veel zon, veel wind of een combinatie daarvan. Maandag en donderdag noteerden de duurste uren ruim boven 200 €/MWh, juist door een gebrek aan zon en wind, en in combinatie met een hogere energievraag in de vroege avonduren. De baseloadprijs varieerde van ca. 50 €/MWh op zaterdag tot ruim 130 €/MWh op donderdag. De onbalansprijzen hielden zich relatief rustig deze week, afgezien van enkele regelmatige, maar zeer kortstondige pieken naar 1800 €/MWh. Alleen maandag zag Tennet zich genoodzaakt om noodvermogen af te roepen tussen 08.47 en 09.24 uur vanwege tegenvallende windkracht in combinatie met een overtrekkend buiengebied.
Voor het weekend worden vrij lage EPEX-prijzen verwacht (ca. 55 €/MWh) door lagere energievraag gecombineerd met veel wind en zon. In de werkdagen daarna staat de verwachting op een Baseloadprijs van 100 €/MWh, met enkele uitschieters omhoog op de vroege ochtend- en avonduren. Gas voor dit weekend en de komende week wordt momenteel rond 45 €ct/m3 verhandeld, in lijn met de huidige daggas- en novemberprijs.
De kans is groot dat er voor het eerst deze gaswinter gas uit de voorraden onttrokken moet worden. Inmiddels staat de EU-vulgraad op ruim 97%, waardoor een gemiddelde winter i.c.m. voldoende Noors gas en LNG goed op te vangen is. De jaarlijkse werkzaamheden aan de Noorse gasvelden lopen op een einde en de dagelijkse nominaties staan weer ruim boven 300 miljoen m3. Vanaf de laatste week van oktober moet dit richting 350 miljoen m3/dag gaan. Van november t/m januari staat er nauwelijks onderhoud op de planning, maar de markt kan gevoelig zijn voor ongeplande verstoringen.
En hou de situatie met Oekraïne en Poetin in de gaten.
