De energiemarkt verandert continu, daarom praten wij je bij en blikken wij alvast vooruit op volgende week.
Terugblik op de afgelopen week
| Gas eurcent/m3 | 28 apr | 5 mei | Elektra in Euro/MwH | 28 apr | 05 mei |
| TTF Daggas | 21.4 | 23.65 | OTC Base jun 21 | 60.8 | 63.7 |
| TTF jun 2021 | 21 | 23.35 | OTC peak call 22 | 64.35 | 66.8 |
| TTF call 22 | 18.55 | 19.9 | OTC base call 22 | 57.3 | 59.6 |
Grote injectievraag en Noorse productieproblemen laat gasprijzen fors stijgen
De gasprijzen voor de korte termijn stegen afgelopen week iedere dag. Week op week bedroeg de stijging ruim 2 ct/m3. Dit volgde op weerberichten die dagelijks meer kou voorspelden. Afgelopen vrijdag kwam er het bericht bij van een onverwachte productiestoring op het Noorse Troll-veld. Dit viel samen met de start van het Noorse onderhoudsseizoen, waardoor de beschikbaarheid van Noors gas sowieso in de loop van mei in stappen zal gaan dalen. Vanaf midden mei is een 86mln m3 per dag lagere export voorzien. In de rest van van Europa is er momenteel forse vraag om ondergrondse gasopslagen te vullen, in de eerste vier dagen van mei is er per saldo maar liefst 678 mln m3 geïnjecteerd in de Europese gasopslagen. In Nederland en Duitsland is er afgelopen week maar weinig geïnjecteerd door het koude weer. Er is nog volop LNG-aanvoer naar Europa, al verstoorde de harde wind de afgelopen dagen de aankomst van twee LNG schepen naar de UK. Op de Gate terminal is afgelopen week één schip gelost, donderdag meert er weer één aan en tot midden volgende week nog twee.
Gazprom meldde afgelopen week dat de export naar Europa in het 1e kwartaal mager was. Men wijt dit aan lagere vraag door de coronamaatregelen, maar dit komt vreemd over gezien de uitputting van voorraden en gestegen prijzen. Nu er geen extra transport geboekt is door Oekraïne, beperkt dit ook de gasexport dit kwartaal. De gasexport in 2021 was 32 mrd m3 (18%) lager dan in 2020. Alleen in het 4e kwartaal was de export op peil, maar in het 1e kwartaal viel deze dus weer terug. Er lijkt dus potentie voor 100 mln m3 per dag hogere aanvoer dan in het eerste kwartaal. Dat zou aanzienlijk uitmaken voor het gasaanbod in Europa
De spotprijzen voor elektriciteit volgden hun eigen dynamiek, bepaald door zon en wind. Op dagen met weinig wind en zon noteerde de APX uurprijzen tussen 50 en 90 euro/MWh. Op de dagen met veel zon of wind was de variatie veel groter: tussen 0 en 90 euro/MWh. Gisteren (woensdag) waren er zelfs 2 uren onder nul. De onbalansprijzen waren eind vorige week en in het weekend vaak hoger dan de APX-prijzen. Vanaf maandag zien we op de onbalans extremere waarden dan op de APX zowel omhoog als omlaag. Tennet heeft afgelopen week vijfmaal noodvermogen afgeroepen: viermaal opwaarts (donderdag, vrijdag, zondag en maandagavond) en eenmaal afregelend (maandagmiddag).
Bedrijven die de verplichting hebben om met emissierechten hun CO2-uitstoot af te dekken, hebben t/m 30 april de mogelijkheid om nog rechten voor 2020 aan te schaffen. Dat verklaart een deel van de prijsrally in de afgelopen maanden. Het overgrote deel wordt echter veroorzaakt door speculatieve handel.
De prijzen van de frontmaanden liepen afgelopen week behoorlijk op, met bijna 3 euro/MWh. Ze volgden hogere CO2 emissieprijzen en gasprijzen. Zowel de clean sparkspreads als de clean darkspreads staan voor de korte termijn overigens fors in het rood. Het effect van de toenemende duurzame productie leidt er toe dat gas- en steenkoolcentrales uitgezet worden. Afgelopen week werden zowel in Nederland als Duitsland weer records in productie uit zon en wind gevestigd: in Nederland 4 GW uit zon en in Duitsland 41 GW.
De CO2 emissierechtenprijs (EUA’s) steeg afgelopen week door, ondanks dat de inleverperiode voor rechten over 2020 afgelopen is. In de markt noteert dec22 nu 1 €/ton hoger dan mei21, wat bewijst dat er enorm veel speculatie in deze markt zit. Gisteren brak de prijs al kortdurend door 50 €/ton heen, vandaag lijkt deze grens structureel doorbroken. De lange termijn gasprijzen stegen door onder invloed van de krappe korte termijnmarkten. Zo steeg de prijs voor jaarblok 2022 met bijna 1,5 ct/m3 ten opzichte van vorige week. De base- en peakprijzen elektriciteit volgen gas en emissierechten en zijn afgelopen week met 2,5 euro/MWh gestegen. Deze stijging is relatief minder dan de gasprijsstijging, waardoor de WKK sparkspread ongeveer gelijk gebleven is deze week. De productiemarges voor gas- en kolencentrales zakken nu ook voor de lange termijn steeds verder in het rood.
Vooruitblik komende weken
De prijsontwikkeling op de korte termijngasmarkt is momenteel erg onzeker. Het gasverbruik in Noordwest Europa is momenteel nog hoog door de lage temperaturen, vanaf zaterdag verandert dat. De ervaring van voorgaande jaren is dat dit plotseling tot een grote verandering van de vraag-aanbod situatie kan leiden en dus prijsdaling. Zeker in combinatie met stilstaande gascentrales door de negatieve sparkspread. Anderzijds is de aanvoer vanuit Noorwegen en Rusland beperkt en de injectie vraag van gasopslagen groot. Verdere prijsstijging volgende week is onwaarschijnlijk, maar een daling is niet zeker. De gas voor levering komend weekend en komende week noteren bijna 1 ct/m3 onder de dagprijs. De markt is momenteel erg omhoog gericht, vanochtend lopen de prijzen weer tot 1 ct/m3 op.
Voor de APX en de onbalansmarkt is onze verwachting dat de prijzen sterk zullen wisselen; we krijgen grote temperatuurschommelingen en de zonverwachting is onzeker. Baseload voor dit weekend handelde gisteren laag op 35 euro/MWh en in Frankrijk en Duitsland zelfs richting 20 euro/MWh. Voor komende week op 58 euro/MWh, dus dit impliceert uurprijzen tussen 0 en 100 euro/MWh net als afgelopen week.
CO2 emissierechten en gas zullen ook komende week de bepalende commodity’s voor de prijsrichting zijn. De richting hiervan is al dagen opwaarts. Bij de emissierechten is het een combinatie van speculatie en signalen van VS president Biden dat hij CO2-reductie serieus wil aanpakken. Bij gas is de korte termijn bepalend en zijn klanten lange termijn aan het kopen uit angst voor verdere prijsstijging. De producenten zien kans om te verkopen op of richting hun integrale kostprijs die veelal boven 20 ct/m3 ligt. De VS hebben hun exportverwachting voor deze zomer fors opgeschroefd naar meer dan het dubbele volume ten opzichte van zomer 2020. De LNG prijzen in Azië liggen zo’n 20% hoger dan in Europa. Maar gezien het verschil in transportkosten is dit nog geen reden voor de Amerikaanse LNG om om te schakelen. De LNG-prijs in Azië is wel indirect bepalend voor de prijs hier, want Europa kan zich geen prijsverschil permitteren waarbij de LNG naar Azië gaat. Vanuit dit oogpunt is er niet veel ruimte voor prijsdaling te verwachten komen week.