Marktupdate week 17: Rusland stopt met leveren van gas aan Polen en Bulgarije.

De energiemarkt verandert continu, daarom praten wij je bij en blikken wij alvast vooruit op volgende week.

Polen

Terugblik op de afgelopen week

Gas	20 april	27 april	Elektriciteit	20 april	27 april
TTF Daggas	94.30	106.25	Base mei 22	211.10	215.23
TTF Mei 22	92.05	103.35	Peak call 23	214.65	213.62
TTF call 23	78.65	79.30	Base call 23	186.30	184.00

Stop Russische gaslevering naar Polen en Bulgarije laat prijzen stijgen, maar dit lijkt tijdelijk.

Naast het eerder aangekondigde onderhoud ging afgelopen maandag het Kollsnes gasveld onverwachts in onderhoud waardoor de Noorse gasflow daalde naar 34,3 miljoen m3 gas per dag, het laagste niveau sinds 13 april. En hierop volgde woensdag onverwacht onderhoud op het Troll veld waardoor er 13,5 miljoen m3 gas extra tot morgen (vrijdag). Ondanks deze extra uitval werden de gasopslagen verder gevuld deze week. We liggen nog steeds op koers om de door Brussel vereiste vulgraad per november te halen.

Het grootste nieuws kwam echter dinsdagavond 26 april toen Rusland aankondigde de gaslevering naar Polen en Bulgarije te stoppen per de volgende ochtend, omdat deze landen weigeren het gas in roebels te betalen. Na dit nieuws vlogen de korte termijn gasprijzen omhoog.

Gevolg was dat woensdagochtend gas voor mei 2022 fors hoger opende op 127 cent/m3. De markt kalmeerde vrij snel want aan het eind van de dag sloot gas voor deze periode op 109 cent/m3. Het effect van deze actie van Rusland op de korte termijn gasprijs lijkt dus beperkt. Het gas naar Polen komt via de Yamal pijpleiding en over deze leiding stuurt Rusland als vanaf de jaarwisseling weinig gas. Gas vanuit Rusland naar Bulgarije gaat via de Soyuz pijpleiding, die verder weinig koppeling heeft met West-Europa. Pas als Rusland de gasaanvoer over de Nordstream 1 pijpleiding vermindert of stopt, heeft dit grote impact voor Noordwest Europa. Maar daar zijn op dit moment geen aanwijzingen voor. De LNG prijs in Azië heeft nauwelijks gereageerd op het nieuws over de Russische gasaanvoer. De prijs voor de periodes tot en met 1^e kwartaal 2023 ligt tussen 80 en 90 cent/m3, ofwel ruim onder TTF. Vandaag (donderdag) opende mei 2022 weer lager namelijk op 102 cent/m3. Wel nog zo’n 10 cent/m3 hoger dan de prijs op maandag.

De gasprijzen voor de verdere jaren stabiliseerden. Zagen we vorige week nog dat de prijzen voor verdere jaren steeds harder opliepen, afgelopen week bleven deze prijzen stabiel of zakten zelfs licht. De gasprijs voor jaarblok 2024 ligt nu rond de 60 cent/m3, de prijs voor jaarblok 2025 zakte onder de 50 cent/m3 en handelt nu rond de 48 cent/m3.

Het zonnige weekend in combinatie met wind zorgde voor negatieve uurprijzen op het midden van de dag. Op zaterdag waren de uurprijzen tussen 11 uur en 17 uur gemiddeld -180 euro/MWh. Zondag was iets minder extreem, toen was de prijs op de uren tussen 11 en 17 uur gemiddeld -41 euro/MWh. Het laat goed zien wat de toename van duurzame productie doet op dagen met weinig vraag naar elektriciteit en genoeg aanbod van zon en wind. Dan zijn de prijzen sterk negatief. Als de productie uit zon en wind duidelijk lager is, zoals gisteren en vandaag, zien we de hele dag uurprijzen tussen 190 en 270 euro/MWh.

De korte termijnprijzen voor elektriciteit stegen door het Russische nieuws mee met de gasprijzen op de korte termijn, zo steeg bijvoorbeeld de prijs voor juni 2022 met 12 euro/MWh. De OTC prijzen voor de lange termijn zijn niet veel veranderd afgelopen week, voor jaar 2024 ligt de baseprijs nu op 154,50 euro/MWh en voor jaar 2025 op 136 euro/MWh.

Vooruitblik

De gasmarkt en hierdoor de elektriciteitsmarkt zijn in onzekerheid over verdere acties vanuit Rusland. Zullen er meer landen volgen die van het Russische gas worden afgeknepen? En wat als Rusland de Nordstream pijpleiding dichtzet waardoor Nederland en Duitsland geen Russisch gas meer krijgen?

Mocht Nederland geen Russisch gas meer krijgen dan is het op andere gasleveranciers aangewezen. Dat is op zich geen probleem, al is de verwachting dat de prijzen dan verder zullen stijgen. Het gas in roebels betalen lijkt in ieder geval geen optie. Roebels zijn te koop bij de Russische centrale bank en de Europese sancties verbieden Europese bedrijven om met deze bank zaken te doen.

Het Duitse energiebedrijf Uniper en het Oostenrijkse OMV kondigden vandaag aan Russisch gas voortaan via de Russische Gazprombank in Zwitserland te betalen en niet meer via een Europese bank. Ook andere energiebedrijven waaronder het Italiaanse Eni zouden overwegen om toch in roebels te gaan betalen. De volgende betalingsdeadline voor Russisch gas is op 20 mei. Later deze week komt er een nieuw sanctiepakket waarin naar verwachting een embargo tegen Russische olie zit. Ook zou één van de sancties zijn dat de Russische Gazprombank wordt uitgesloten van het internationale betalingsverkeer.

De impact voor Polen en Bulgarije zelf lijkt mee te vallen. Beide landen verbruiken sowieso al weinig gas. Verder zijn de Poolse gasopslagen al voor 76 procent vol. Het contract met Gazprom voor gas via de Yamal-pijplijn zou op initiatief van Polen sowieso al aan het eind van dit jaar worden beëindigd. In oktober is naar verwachting een pijpleiding klaar waarbij Polen gas krijgt via Noorwegen. Bulgarije opent eind juni een pijpleiding vanuit Griekenland met aardgas dat deels uit Azerbeidzjan komt.

Naast deze onzekerheid, zijn er gelukkig ook dingen wel zeker. Tussen nu en 8 mei komen er 4 LNG schepen naar Nederland en eventueel rond 6 mei nog een 5^e schip maar daar is de bestemming nog niet van gevalideerd. De Nederlandse gasopslagen zitten op dit moment voor 29% vol, vorig jaar rond deze tijd waren de opslagen voor 20% gevuld, dus we zitten hier al 9 procentpunt boven.

De ontwikkeling van de prijzen voor daggas en de periode tot en met 2023 zijn vooral afhankelijk van berichtgeving over de Russische gasaanvoer en het sentiment in de markt daarover.
Indien er niet meer gebeurt dan nu bekend is, wijzen alle prijsindicatoren omlaag. Genoeg LNG, goede vulling van voorraden ondanks verminderde Noorse export en redelijke productie uit zon en wind.

Tot half mei wordt er minder wind voorspeld dan normaal voor deze tijd van het jaar, maar wel meer zon dan normaal. Voor dit weekend verwacht de markt een gemiddelde dagprijs van rond de 162 euro/MWh en voor volgende week een gemiddelde prijs van 217 euro/MWh. Vooral in het weekend is de verwachting dat door het zonnige weer de uren in de middag zullen wegzakken richting de nul.