De energiemarkt verandert continu, daarom praten wij je bij en blikken wij alvast vooruit op volgende week.
Terugblik op de afgelopen week
| Gas eurcent/m3 | 10 mrt | 17 mrt | Elektra in Euro/MwH | 10 mrt | 17 mrt |
| TTF Daggas | 17.25 | 17.55 | OTC Base maart 21 | 48.9 | 49.2 |
| TTF maart 2021 | 17.2 | 17.55 | OTC peak call 22 | 60.00 | 61.75 |
| TTF call 22 | 17.25 | 17.4 | OTC base call 22 | 53.4 | 54.8 |
TenneT worstelde met netbalans tijdens storm Evert
De spotprijzen voor elektriciteit krabbelden vanaf afgelopen zondag weer op toen de windproductie begon af te nemen. Zaterdag noteerden we nog vier opeenvolgende negatieve uurprijzen en een gemiddelde dagprijs van ca. 23 €/MWh. Uit de data van energieopwek.nl blijkt dat verschillende windmolens eind vorige week tijdelijk moesten afschakelen vanwege de stormachtige weersomstandigheden. Daardoor heeft TenneT op donderdag 11 maart tussen 11.04 en 12.31 uur noodvermogen afgeroepen. Uit de operationele berichtgeving bleek sowieso dat TenneT moeite had om het systeem in balans te houden van donderdag t/m zaterdag, hoewel er verder geen noodvermogen meer afgeroepen is.
Deze donderdag was de dagprijs alweer opgelopen tot 64,2 €/MWh, met uurpieken tot bijna 100 €/MWh. Dat was een logisch gevolg van de teruglopende zon- en windproductie en de lagere temperaturen, waardoor de conventionele elektriciteitscentrales harder draaiden.
De daggasprijs liep na het weekend op tot boven 18 €ct/m³. De temperatuurverwachting werd naar beneden bijgesteld en LNG-schepen hadden gedurende het weekend moeite om de terminals te bereiken door de harde wind.
Aan het begin van de week maakten de kortetermijnprijzen echter weer een knik omlaag doordat het einde van de winter nu echt in zicht lijkt. Handelaren met een overschot op hun kortetermijnposities zagen hun kans schoon om winst te pakken, wat een prijsdrukkend effect had. Woensdagmiddag zetten emissierechten echter weer de mars naar boven in en handelden donderdagochtend zelfs ruim boven 43,5 €/ton. Ook elektriciteit ging door deze achtbaan heen: maandag stond het baseload-contract voor april ’21 nog op 50,8 €/MWh, woensdag op 49 €/MWh en donderdagochtend op 50,75 €/MWh. We zagen vooral prijsbewegingen door speculatieve handelaren, aangezien er nauwelijks fundamentele verklaringen zijn voor de recente volatiliteit bij emissierechten.
Week-op-week zien we dat de gascontracten voor de lange termijn vrij vlak zijn gebleven. Het 2022-contract beweegt bijvoorbeeld al sinds het begin van het jaar tussen 16 en 18 €ct/m³. Het 2023-contract vertoont een soortgelijk prijsverloop tussen 15 en 17 €ct/m³. De samenhang tussen de emissierechten- en elektriciteitsprijs is goed terug te zien als we uitzoomen naar de periode van 1 februari tot nu. De prijs voor emissierechten steeg in die periode van 33 €/ton naar bijna 43 €/ton. Voor elektriciteit stond het Baseloadcontract 2022 op 1 februari nog rond 47,50 €/MWh, maar steeg tot bijna 55 €/MWh op 15 maart. Naar mate het aandeel groene elektriciteit uit met name zon en wind toeneemt, wordt de samenhang tussen deze markten in Nederland langzaam minder. We worden immers minder afhankelijk van CO2-uitstotende elektriciteitsopwekking. Echter, met het sluiten van de kerncentrales in België en Duitsland is de verwachting dat daar juist overgeschakeld wordt naar gascentrales om het achtergelaten kern-gat op te vullen. Voorlopig blijven de emissierechtenprijzen dus grote invloed uitoefenen op de elektriciteitsprijzen, ook op de Nederlandse markt. .
Vooruitblik komende weken
Voor de korte termijn passen we onze verwachting aan van onzeker naar stabiel. De komende dagen blijven de temperaturen net onder het seizoensgemiddelde hangen, waarbij nachtvorst goed mogelijk is. In het weekend neemt de windkracht af, maar compenseert de zon op de peak-uren de teruglopende windproductie. Daarmee wordt het prijsverschil tussen de zon-uren en de niet-zon-uren waarschijnlijk groter. De gemiddelde dagprijs voor week 12 wordt momenteel rond 50 €/MWh ingeschat, vergelijkbaar met het gemiddelde in de afgelopen week. De NorNed-kabel is vanaf 30 maart weer beschikbaar en dat geeft ruimte voor het importeren van goedkopere Noorse waterkrachtstroom. De spotprijs in Noorwegen lag donderdag ca. 20 €/MWh lager dan in Nederland.
Ook bij daggas zorgen de lage temperaturen in eerste instantie voor een bodem onder de prijs, maar na het weekend lijkt het kwik overdag niet meer onder 10 graden Celsius te komen. De beperkte windproductie zorgt er wel voor dat de gasgestookte elektriciteitscentrales meer aangesproken worden. In eerdere marktvisies schreven we al over de LNG-verslaving, die vooral in Europa zichtbaar was in oplopende prijzen toen de leveringen in december en januari flink tegenvielen. Inmiddels is het aanbod weer op het niveau van vorig jaar, o.a. door dalende prijzen in de VS en Azië. Tot 27 maart meren nog zeker vijf LNG-tankers aan bij de Gate-terminal in Rotterdam en landen als Groot-Brittannië en Frankrijk ontvangen zelfs bijna dagelijks een lading met vloeibaar gemaakt gas
Voor de lange termijn handhaven we onze verwachting op onzeker. Het geschetste plaatje voor LNG wordt deze zomer zeker nog wel doorgetrokken in Europa. De vraag naar gas is de komende maanden het grootst sinds 2018, aangezien de Europese gasvoorraden momenteel nog maar 26% gevuld zijn. Traditiegetrouw vindt in de zomer onderhoud plaats bij de Noorse olie- en gasplatformen, wat de productie beperkt. Voor de maanden mei en juni wordt naar verwachting respectievelijk ca. 85 miljoen m³ en 78 miljoen m³ minder gas geëxporteerd. Richting de winter kijken we weer naar Nord Stream 2: potentieel is de pijpleiding eind september af, maar het is onzeker of zaken als certificering, verzekering en productietests op tijd geregeld zijn voor het nieuwe gasjaar.
Bij elektriciteit oefent de uitval van de BritNed-kabel tot 8 mei neerwaartse druk uit. Doorgaans kent Groot Brittannië een hoger prijsniveau dan Nederland, en daarmee is Nederland normaal gesproken een exporteur. Zodra de kabel weer beschikbaar is, zien we dus waarschijnlijk een kleine opwaartse impuls voor de Nederlandse markt. Het elektriciteitsverbruik in Nederland blijft dit jaar tot nu toe nog ongeveer 3% achter bij het langjarig gemiddelde, maar de geleidelijke uitrol van vaccins geeft richting het einde van de zomer potentie om de vraag te stuwen.
Ook voor de lange termijn is onze verwachting onzeker. De prijsontwikkeling van emissierechten is zeer onzeker; ze kunnen fors terugvallen maar ook blijven stijgen. De situatie op de olie- en metaalmarkt en de financiële markten voelt steeds meer aan als in 2008. Dit roept de vraag op ‘wanneer komt de klap?’. Maar de komende weken is er grote kans op verder oplopende speculatie.