Marktupdate week 42: Vanaf 8 november meer Russisch gas naar EU

De energiemarkt verandert continu, daarom praten wij je bij en blikken wij alvast vooruit op volgende week.

St. Basils Cathedral

Terugblik op de afgelopen week

Gas eurcent/m3	20 okt	27 okt	Elektra in Euro/MwH	20 okt	27 okt
TTF Daggas	87.70	83.55	OTC Base Nov 21	211.00	201.50
TTF nov 2021	91.55	84.80	OTC peak call 22	158.00	152.55
TTF call 22	55.50	53.55	OTC base call 22	128.50	125.75

Wintercontracten dalen

De daggasprijs was opvallend stabiel t/m woensdag. De vrij constante energieopwek door zon en wind in combinatie met stevig LNG-aanbod en bovengemiddelde temperaturen zorgden voor prijsstabilisatie tussen 85 en 88 €ct/m³. Inmiddels is december’21 het voorste maandcontract en daar zagen we hoofdzakelijk prijsdalingen richting het niveau van daggas. Vorige week was het verschil tussen daggas en dec’21 nog regelmatig groter dan 5 €ct/m³. Week-op-week zijn de wintercontracten ruim 15% gedaald. De winter is vrij mild gestart en er wordt slechts af en toe gas onttrokken uit de voorraden. Daarnaast liep het dagelijkse gastransport via de Yamal-pijpleiding op van 7 miljoen m³ dit weekend naar ruim 20 miljoen m³ op woensdag.

Dinsdagmiddag berichtte het Duitse ministerie van Economische Zaken dat gaslevering via Nord Stream 2 naar hun inschatting geen gevaar vormt voor de leveringszekerheid van Europa. Het hele goedkeuringsproces kan nog tot begin juli duren. President Poetin liet woensdag na het sluiten van de markt weten dat er vanaf 8 november meer Russisch gas naar de Europese voorraden gaat. Het injectieseizoen in Rusland zit er dan op. Saillant detail is dat het extra gas vooral naar de Gazprom-opslagen gaat in Duitsland en Oostenrijk. Het is niet ondenkbaar dat er pas gebruik wordt gemaakt van deze voorraden als Nord Stream 2 definitief goedgekeurd is. Ondanks dat er geen concrete toezeggingen zijn over extra leveringen zagen we de prijzen t/m Q1’22 teruglopen van 112 €ct/m³ op 5 oktober naar ca. 75 €ct/m³ op 28 oktober.

Het Nederlandse gasaanbod was in de eerste helft van oktober ca. 24 miljoen m³/dag. Dat is respectievelijk 5 en 8 miljoen m³/dag minder dan in 2020 en 2019. Het aanbod is een combinatie van LNG, pijpleidinggas en gas uit de voorraden. De verminderde productie van het Groningenveld is hier dus niet in meegenomen. In combinatie met de relatief lage gasflows vanuit Rusland geeft dit de krapte op de West-Europese markten goed weer.

De APX-prijzen waren een afspiegeling van de weersomstandigheden deze week. Zaterdag waaide het nauwelijks en liep het daggemiddelde op tot 200 €/MWh, met enkele uur-uitschieters naar ruim 250 €/MWh. Dat prijsniveau hebben we op de werkdagen deze week niet meer gehaald doordat de windproductie weer aantrok. Elke dag zien we de inmiddels traditionele M-curve, met prijspieken tussen 08.00 en 09.00 uur en 19.00 en 20.00 uur. Uurprijzen onder 100 €/MWh treden vrijwel alleen nog maar op tussen 00.00 en 06.00 uur. De beschikbaarheid van de Nederlandse centrales en de interconnectoren is goed, waardoor de onbalansprijzen weinig langdurige pieken of dalen vertoonden. Alleen deze woensdag heeft Tennet korstondig noodvermogen in opregelende richting afgeroepen.
De kortetermijncontracten bij elektriciteit bogen deze week ook iets omlaag, maar de prijsdalingen zijn met 1 tot 5 procent een stuk beperkter dan bij gas. Het Q1’22-contract verloor nog het meeste terrein.

De verliezen op de jaarcontracten van elektriciteit en gas zijn beduidend minder dan bij de wintercontracten. Het gat tussen de langere termijn en de korte termijn wordt dus steeds kleiner. De markt lijkt zich steeds meer te realiseren dat de krapte na de winter niet plotseling voorbij is. Bij gas valt op dat Q2’22 nog altijd hoger gewaardeerd wordt dan Q4’22. De hoge injectiebehoefte voor de gasbergingen is hier de belangrijkste drijfveer achter. Op de elektramarkt is de 2022-zomer wel goedkoper dan de 2022-winter.
De langetermijncontracten voor elektriciteit blijven verder redelijk op peil door de aantrekkende emissierechtenprijs. Na een dip van 54,55 €/ton op 19 oktober staat de EUA-prijs nu weer tussen 59 en 60 €/ton. Er zit weinig fundamenteel nieuws achter deze prijsbewegingen. Ze worden vooral getriggerd door winstnemingen en vervolgens door partijen die juist kopen in de dip.

Samen met de gasprijs liep ook de steenkolenprijs verder omlaag deze week. De Chinese regering heeft besloten om in te grijpen op de kolenmarkt. Potentiële maatregelen zijn het tegengaan van speculatieve handel, het plaatsen van prijsplafonds en het opkrikken van de binnenlandse productie. Inmiddels handelt het Rotterdamse kolencontract (CAL’22) in een prijsrange tussen 110 en 120 $/ton, waar vorige week de 150 $/ton nog werd aangetikt.

Vooruitblik komende weken

Het nieuws uit Rusland blijft de belangrijkste factor in de vorming van de kortetermijnprijzen. De lente-achtige temperaturen zorgen er de komende dagen in ieder geval voor dat er nauwelijks een beroep op de gasvoorraden hoeft te worden gedaan. De matige tot krachtige zuid(west)enwind beperkt daarnaast de inzet van fossiele centrales. Als er geen grote veranderingen in het gasaanbod zijn dan is een prijsrange van 75 – 85 €ct/m³ realistisch voor daggas en het voorste maandcontract.

Ook voor de EPEX-prijzen is er vooralsnog weinig reden om aanzienlijk te stijgen of te dalen. Daarom verwachten we daggemiddelden tussen 150 en 190 €/MWh. De termijncontracten voor gas laten hun oren vooral hangen naar het LNG-aanbod en de Russische gasflows. In de komende twee weken mogen we vier LNG-tankers verwelkomen bij de Gate-terminal in Rotterdam. Het totaal voor oktober gaat daarmee over de tien heen, wat ruim meer in dan oktober 2019 en oktober 2020.

De Europese voorraden staan momenteel op een vulgraad van ca. 75%. Als het gas op hetzelfde tempo onttrokken wordt als het gemiddelde van de afgelopen vijf winters, dan komt de vulgraad eind maart rond 10% uit. Bij een milde winter, zoals in 2019, wordt een meer comfortabele vulgraad van 30% verwacht aan het einde van het eerste kwartaal. Het beloofde extra Russische gas zorgt er waarschijnlijk voor dat de voorraden op korte termijn minder snel leeglopen, maar het is dus de vraag in hoeverre er aanspraak gemaakt wordt op dit gas zolang NS2 niet goedgekeurd is.

Nu het Duitse ministerie van EZK heeft geconcludeerd dat Nord Stream 2 geen gevaar oplevert voor de leveringszekerheid, wordt ook steeds duidelijker hoe de verdere besluitvorming rondom de goedkeuring van de pijpleiding eruit komt te zien. De Duitse regulator, BNetzA, brengt uiterlijk op 8 januari advies uit aan de Europese Commissie, waarin ze aangeven in hoeverre NS2 voldoet aan de Duitse en Europese wetgeving. De EC heeft vervolgens twee maanden om een mening te vormen over het uitgebrachte advies. Hierop is uitstel van twee maanden mogelijk, waardoor we al in mei zitten. Ten slotte heeft de BNetzA nog eens twee maanden de tijd om het oordeel van de EC onder de loep te nemen, waarbij zij niet gedwongen is om het oordeel over te nemen. Uiterlijk op 8 juli 2022 moet er dus een definitief besluit zijn inzake NS2.