Marktupdate week 39: Sabotage!!

De energiemarkt verandert continu, daarom praten wij je bij en blikken wij alvast vooruit op volgende week.

Terugblik op de afgelopen week

Gas	21 sept	28 sept	Elektriciteit	21 sept	28 sept
TTF Daggas	184.5	194.1	Base Okt 22	370.0	374.5
TTF Okt 22	200.6	207.1	Peak call 23	500.8	519.8
TTF call 23	182.5	203.8	Base call 23	417.7	441.4

Afgelopen week; Vier lekken in NordStream-pijpleidingen

Maandagavond laat sijpelden de eerste berichten door dat de gasdruk was weggevallen in de Nordstream1-pijpleiding (NS1) door twee lekken. Dinsdag liet de Danish Energy Agency weten dat er ook een lek was in de Nordstream2-pijpleiding (NS2). En woensdagochtend meldde de Zweedse kustwacht een vierde lek. Door deze lekken borrelt er gas op naar het zeeoppervlak over de breedte van enkele honderden meters. Er zijn ook onderzeese explosies waargenomen. Het gas lekt weg op internationale wateren, net buiten de Deense en Zweedse territoriale wateren. Een geologische oorzaak (bijv. een aardbeving of aardverschuiving) is zeer onwaarschijnlijk, aangezien de verschillende lekken relatief ver uit elkaar zijn aangetroffen. De operator van de beide pijpleidingen liet weten dat er vermoedelijk sprake is van sabotage. De schade is van een dusdanige omvang dat de operator nog niet kan aangeven hoelang het herstel gaat duren. Het is zelfs mogelijk dat het zeewater onherstelbare schade toebrengt aan de pijpleidingen.

Opvallend detail is dat de lekkages plaats hebben gevonden vlak bij het snijpunt met de nieuwe Baltic Pipe tussen Noorwegen en Polen, die dinsdag feestelijk in gebruik genomen werd. De markt reageert hier heel nerveus op. De algemene opvatting is dat dit een dreigement is van Rusland aan de EU. Kijk wat wij kunnen doen, ook met jullie pijpleidingen in de zee. Dit is toch wel zeer verontrustende ontwikkeling.

Daar kwam dinsdag einde dag nog eens overheen dat Gazprom dreigt met sancties tegen de eigenaar van de Oekraïense gaspijpleidingen, Naftogaz. Gazprom en Naftogaz liggen als sinds mei met elkaar in de clinch, toen Naftogaz force majeure afkondigde voor het Sokhranivka-grenspunt omdat er signalen waren dat er illegaal werd afgetapt door de binnengevallen Russen. Naftogaz en GTSOU (de landelijke netbeheerder) hebben toen aangeboden om extra gas te transporteren via het Sudzha- grenspunt, waarop Gazprom besloot om juist minder gas te leveren via dit grenspunt. Sinds die tijd wordt er slechts 37 tot 42 miljoen m3 per dag geleverd, ongeveer 40% van het gecontracteerde volume. Omdat er sprake is van een ‘ship-or-pay’-contract verwachtte Naftogaz wel een volledige betaling, die vervolgens uitbleef. Daarop heeft Naftogaz een rechtszaak aangespannen tegen Gazprom. Gazprom dreigt nu met sancties tegen Naftogaz en iedereen die betrokken is bij deze rechtszaak. Een volgende stap kan zijn dat de gaslevering aan Oekraïne helemaal wordt stilgelegd.

Er werd deze winter al rekening gehouden met minimale Russische gasleveringen, dus uitval van de Nordstream-pijpleidingen heeft geen gevolgen voor het verwachte aanbodplaatje op de korte termijn. Het is nu de vraag of er überhaupt nog gas gaat stromen door deze leidingen. De markt reageerde dinsdag overdag beperkt op dit nieuws. Gedurende dag liepen de kortetermijnprijzen wel op met ca. 15 €ct/m3, maar zakte in de middag ook weer 10 €ct/m3. Pas na de dreigende sancties van Gazprom richting Naftogaz vloog de prijs echt omhoog. Het oktobercontract begon de dag nog rond 175 €ct/m3, maar sloot de dag af op ca. 205 €ct/m3.

Deze vrijdag komen de Europese energieministers samen om knopen door te hakken over het beteugelen van de hoge energieprijzen. Vijftien ministers pleiten voor een gasprijsplafond, maar dat blijft een heet hangijzer in de Europese Commissie. Ze geven aan dat er een plafond kan worden ingesteld waarmee de leveringszekerheid niet in gevaar komt en waarmee tegelijkertijd energiebesparing wordt bewerkstelligd. Nederland en Duitsland zijn geen voorstander van een prijsplafond.

Ook worden er veel LNG tankers verwacht in Engeland, Nederland en de rest van europa.