De energiemarkt verandert continu, daarom praten wij je bij en blikken wij alvast vooruit op volgende week.
Terugblik op de afgelopen week
Koud weer, minder wind en weinig LNG-aanvoer jagen gasprijzen korte termijn omhoog
Het was hectisch op de gasmarkt afgelopen week. De combinatie van het koude weer, minder wind dan verwacht en verder tegenvallende LNG-aanvoer maakten de markt erg zenuwachtig. Afgelopen dinsdag stegen spotprijzen (daggas en de frontmaanden) op één dag harder dan ooit. Gas voor februari 2020 startte op 22 ct/m3 en steeg midden op de middag naar 27,5 ct/m3 om te eindigen op 25,5 ct/m3. Daggas ging zelfs kortdurend door de 30 ct/m3 heen. Deze prijsniveaus hebben we voor het laatst eind 2018 gezien. Woensdag begon opnieuw met prijsstijging, maar door een warmer weerbericht zakten ze daarna onder 22 ct/m3. Donderdag en vrijdag zakten de prijzen nog verder terug.
De spotprijzen in Azië blijven hoog door de aanhoudende kou (net onder 40 ct/m3). Ook Spanje trekt hard aan LNG schepen door de kou. Daarom komen er bijzonder weinig LNG schepen naar Noordwest Europa, waarschijnlijk maar 25 tot 30 deze maand. Dat zijn er nog minder dan afgelopen december en veel minder dan de 96 in januari 2020. Traders en analisten zijn onzeker over het juiste prijsniveau. Een aantal vinden de prijsbeweging overdreven: de vraag naar gas is kleiner dan in december 2019 en Noorwegen en Rusland kunnen hun exporten nog opvoeren naar het niveau van de winter in 2018-2019. Het gasnet was dinsdag ook nog prima voorzien, er waren geen tekorten. Enige verschil is dat de markt wat ’verslaafd’ geraakt is aan de hoge LNG aanvoer in de laatste twee jaar, en die is substantieel lager en zal ook niet herstellen deze winter. Anderen vinden dit te optimistisch. Ze wijzen erop dat de voorraden al fors geslonken zijn: tussen begin december en 12 januari van 95% naar 63%. Producenten houden duidelijk hun aanbod achter en zijn pas bereid te verkopen tegen een forse prijs. Kortom: het gas is er wel, maar tegen een andere prijs dan we de laatste twee jaar gewend zijn. En waar afnemers in 2020 een groot deel van het jaar tevoren te veel gas gekocht bleken te hebben, hebben ze nu voor een deel van hun vraag gekozen voor daggas. En als afnemers kiezen voor daggas, bepalen de producenten de prijs.
De APX-prijzen zaten afgelopen week ook in een rollercoaster. Eind vorige week zagen we uurprijzen variërend van 40 tot ruim 100 euro/MWh. In het weekend ging hier behoorlijk wat af (tussen 40 en 65 euro/MWh). In deze hele periode was de onbalans heel stabiel en gemiddeld lager dan APX. Maandag veranderde dat beeld: de APX liep weer wat op maar de onbalans werd ineens veel grilliger en hoger. Vanaf woensdag zien we ook weer duidelijk hogere APX-prijzen. Dit wordt ook gedreven door het buitenland: het prijspatroon in België en Frankrijk is al dagen tussen 50 en 120 euro/MWh. De uren van 17:00-21:00 zijn het hoogst. Engeland kent recordprijzen op de day-ahead markt. Donderdag werd er zelfs een prijs van 1500 £/MWh genoteerd. Er is een tekort aan elektriciteit doordat de BritNed-kabel tussen Groot-Brittannië en Nederland pas eind januari weer operationeel is. Tegelijk is het effect op de prijzen in Nederland dus beperkt.
De lange termijnmarkten bewogen afgelopen week ook, maar de prijsveranderingen waren veel minder groot dan op de korte termijnmarkten. De gasprijs voor de zomermaanden van dit jaar is afgelopen week per saldo ruim 1 ct/m3 gestegen naar ruim 16,5 ct/m3. De prijzen vanaf Q4 21 zijn met 0,5-0,7 ct/m3 duidelijk minder omhoog. Reden voor de relatief grote prijsstijging van zomer 2021 is dat door de snelle afname van de gasvoorraden er een behoorlijke gasvraag in de zomer verwacht wordt. Terwijl de LNG-aanvoer komende zomer beperkt zal blijven omdat de verwachting is dat de prijzen in Europa structureel achter zullen blijven op die in Azië. De recente berichten dat NordStream 2 vanaf midden dit jaar zal leveren, lijkt pas effect te hebben op de prijsinschatting van komende winter. Jaarblok 2022 handelt net onder 16 ct/m3, dat is ruim 1 ct/m3 lager dan vorig jaar om deze tijd. De OTC elektriciteitsprijzen laten een vergelijkbaar beeld zien. Opvallend is wel dat de lange termijnprijzen (2022 en verder) woensdag vrijwel net zoveel prijsgaven als ze in de dagen ervoor wonnen. Per saldo zijn die prijzen dus maar heel licht omhoog ten opzichte van vorige week. Gevolg is dat de sparkspreads gedaald zijn.
Vooruitblik komende weken
Voor de komende week is de prijsrichting vrijwel niet te voorspellen. De mart is te nerveus. Het gaat alle kanten uit: op woensdag 5 ct/m3 omlaag en daarna 1 ct/m3 omhoog. Door de daling zijn de zeer hoge prijzen uit de markt, maar gezien de nervositeit kan bij een kouder weerbericht de prijs gemakkelijk weer terug richting 30 ct/m3. Aan de andere kant is ook een verdere daling te beargumenteren. Echter prijzen van ruim onder 20 ct/m3 zijn voor daggas en de frontmaanden komende week niet te verwachten. Gezien de voorspelling van weinig wind is te verwachten dat de APX prijzen de rest van deze week nog hoog blijven. Voor volgende week is een daling waarschijnlijk. De prijs voor elektriciteit in de frontmaanden zal de richting van gas volgen. Onzeker dus.
Ook de prijsverwachting voor de lange termijnprijzen is onzeker, al zijn de prijsveranderingen in absolute zin hier veel kleiner. Een forse daling na de correctie van woensdag is niet zo waarschijnlijk. Het meest beweeglijk zal de prijs voor de zomermaanden zijn.
