Op de energiemarkt komt vaak de term onbalans voorbij. Wat is onbalans nu precies? En welke kosten zijn hiermee verbonden?
TenneT is als de landelijke netbeheerder verantwoordelijk voor het handhaven van de balans op ons elektriciteitsnetwerk. Het openbaar elektriciteitsnetwerk is een netwerk waarbij producenten en verbruikers van elektriciteit rechtstreeks met elkaar verbonden zijn. Elektriciteit in het openbaar elektriciteitsnet is zeer beperkt op voorraad. Iedere Watt die een verbruiker nodig heeft moet real-time geproduceerd worden. Elektriciteit is moeilijk en duur om op te slaan en je kan het eigenlijk niet transporteren, want het kiest de weg van de minste weerstand. Alle elektrische apparaten werken in principe op 230 Volt en 50 Hertz. Tennet draagt er zorg voor dat het elektriciteitsnet tussen de 49.5 – 50.5 Hertz en 195.5 – 253 Volt blijft. Lukt dit niet dan dreigt er elektriciteitsuitval. Onbalans is het real-time verschil tussen productie en verbruik op kwartierbasis. Op het moment dat er onbalans dreigt herstelt Tennet dit door elektriciteit op- of af te schakelen. De kosten die hiermee gemoeid zijn worden verhaald op de energiemaatschappij die hiervoor verantwoordelijk is.
Energiemaatschappijen en energieproducenten moeten elke dag voor de dag van morgen hun elektriciteit inkopen, dan wel verkopen op de EPEX(APX) day-ahead markt. Tennet zorgt ervoor dat via gecompliceerde bookbuilding op ieder moment van de dag van morgen de productie en verbruik in evenwicht zijn op basis van deze voorspellingen. Marktpartijen die teveel of te weinig hebben ingekocht, dan wel verkocht hebben ten opzichte van wat ze daadwerkelijk hebben verbruikt dan wel geproduceerd worden afgerekend door Tennet voor het veroorzaken van de onbalans. Als onderdeel van de Nederlandse regulering ligt vast dat marktpartijen met een onbalans afgerekend worden tegen de zogenoemde ‘onbalansprijs’. De onbalansprijs is de prijs die Tennet moet betalen aan andere marktpartijen voor het direct op en afschakelen van deze elektriciteit. Hoe groter de onbalans op de markt hoe slechter de onbalansprijs is, omdat het steeds duurder wordt om de balans te herstellen. Marktpartijen kunnen ook participeren op de onbalansmarkt. Marktpartijen vragen een fee aan Tennet voor het op- en afschakelen van deze elektriciteit.
De prikkels die dit systeem met zich mee brengt zorgen ervoor dat marktpartijen baat hebben om de onbalans zo klein mogelijk te houden. Ergo het is onvoordelig om de onbalans te vergoten, want daar betaal je de ongunstige onbalansprijs voor en het kan voordelig zijn om de onbalans te verkleinen omdat je daar een fee voor ontvangt van Tennet.
Als leverancier schatten wij het elektriciteitsverbruik, dan wel productie van onze klanten een dag van te voren zo goed mogelijk in per kwartier/uur. Op basis van deze voorspelling kopen wij voor onze klanten iedere dag voor de dag van morgen ieder uur energie in op de EPEX(APX) handelsbeurs.
Iedere afwijking tussen onze voorspelling/inkoop en het werkelijke verbruik per kwartier per netbeheerdersgebied wordt door TenneT aan de leverancier afgerekend tegen de dan geldende onbalans-prijzen. Deze onbalansprijzen zijn zeer variabel en gemiddeld veel ongunstiger dan de EPEX(APX)-prijzen. De onbalansprijzen worden ieder kwartier opnieuw bepaald door Tennet op basis van de mate waarin Tennet heeft moeten op- of afschakelen.
Ik hoop dat dit wat meer inzicht heeft gegeven over het begrip onbalans op de energiemarkt en hoe het nu precies werkt.
Meer weten?
We geven graag antwoord op al je vragen. Je kunt ons 24/7 telefonisch bereiken op 020 205 0485. Per e-mail kan ook, stuur je vraag dan naar vraag@vanhelder.nl.
