Marktupdate week 25: Gas omhoog door aanval Israël op Iran.

De energiemarkt verandert continu, daarom praten wij je bij en blikken wij alvast vooruit op volgende week.

Midden Oosten in vlam

Ondanks de huidige stabiele aanvoer van gas zijn de gasprijzen de afgelopen dagen fors gestegen. De TTF-markt, de belangrijkste handelsbeurs voor aardgas in Europa, sloot op dinsdag 18 juni met een prijs van 38.69 €/MWh. Dit is een aanzienlijke prijsstijging ten opzichte van vorige week dinsdag 10 juni, toen de markt met een prijs van 34,638 €/MWh afsloot. 

Deze prijsstijging wordt voornamelijk veroorzaakt door de toenemende spanningen in het Midden-Oosten: de militaire operatie van Israël in Iran zorgt voor onzekerheid over toekomstige gasleveringen. Iran dreigde onlangs al met een tijdelijke sluiting van de Straat van Hormuz, een essentiële doorvoerroute voor LNG uit de regio. Een verstoring van de aanvoer van gas via de Straat van Hormuz zou naar schatting een negatief effect hebben van circa 20% op de wereldwijde beschikbaarheid van LNG. Een dergelijk verlies kan niet worden opgevangen door de productie in de Verenigde Staten, waardoor er een krapte op de LNG-markt kan ontstaan en de prijzen van gas zullen gaan stijgen. Europa zal voor zijn gasbehoefte vooral met Aziatische landen zoals China moeten concurreren voor de levering van LNG.

Daarnaast zorgen de hoge temperaturen in grote delen van Europa op dit moment voor extra druk op de gasmarkt. Door de warmte stijgt de vraag naar elektriciteit voor koeling (airconditioning). Omdat een aanzienlijk deel van de Europese elektriciteitsproductie afkomstig is van gasgestookte centrales, leidt dit tot een verhoogde gasvraag en daarmee tot een stijging van de gasprijs. 

Ondanks bovenstaande factoren worden de gasopslagen in Europa nog wel steeds gevuld, zij het mondjesmaat. Nederland kent momenteel een vulgraad van 42% en in heel Europa is dat gemiddeld 54%. De door de Europese Commissie opgelegde doelstelling voor Nederland om op 1 juli een vulgraad van 47% te hebben, lijkt haalbaar met het huidige tempo van bijvullen. Op dit moment worden de gasopslagen vooral bijgevuld met gas uit Noorwegen. De beschikbaarheid van het Noorse gas is goed, nu het onderhoudsseizoen op zijn einde loopt.  

De elektriciteitsprijzen op de spotmarkt werden ook de afgelopen week weer vooral beïnvloed door een groot aanbod van zonne-energie. Met uitzondering van maandag 16 juni noteerde de spotmarkt elke dag uren met negatieve prijzen. De negatieve prijzen blijven echter rond het nulpunt en er zijn geen grote uitschieters naar beneden (extreem negatieve prijzen). 

Door het beperkte aanbod van elektriciteit uit windenergie moeten in de avonduren de gascentrales volledig worden ingezet voor de levering van elektriciteit. Dit zorgt in de avonduren voor hoge elektriciteitsprijzen op de spotmarkt. Zo kwam de prijs voor levering eergisteren (17 juni) tussen 21:00 en 22:00 uur uit op 235,69 €MWh. Dit was de hoogste uurprijs van elektriciteit in de afgelopen twee weken.