Marktupdate week 11: Markten in "niemandsland".

De energiemarkt verandert continu, daarom praten wij je bij en blikken wij alvast vooruit op volgende week.

Terugblik op de afgelopen week

Gas	10 maart	16 maart	Elektriciteit	10 maart	16 maart
TTF Daggas	135.5	102.70	Base april 22	289.50	239.50
TTF April 22	132.50	100.25	Peak call 23	205.00	182.95
TTF call 23	73.70	59.15	Base call 23	175.50	149.30

Prijsschokken nemen af, nervositeit blijft aanwezig

Er waren geen extreme prijspieken zoals vorige week, toen sommige gascontracten tijdelijk boven 200 €ct/m3 stonden. Op de gasmarkt sloot het aprilcontract afgelopen vrijdag nog op 128 €ct/m3, maar in de loop van de week kabbelde dit schoksgewijs omlaag naar een prijspeil tussen 100 en 110 €ct/m3. Ook de contracten t/m Q3’22 handelden donderdagochtend rond dit niveau. De winterkwartalen stonden respectievelijk 10 en 20 €ct/m3 lager. Dit maakt het voor de eigenaren van gasbergingen nog steeds bijzonder onaantrekkelijk om deze zomer duur gas in de voorraden te stoppen en het er in de winter tegen een lagere prijs weer uit te halen.

Over de gasvoorraden gesproken: van 9 t/m 14 maart is er voor het eerst sinds de jaarwisseling weer gas geïnjecteerd. Het ging om kleine hoeveelheden maar het geeft aan dat de relatief hoge temperaturen er in combinatie met stevig gasaanbod voor zorgden dat er netto meer gas binnen kwam dan dat er verbruikt werd.

De gasstromen uit Rusland namen de laatste dagen wel licht af. Er ging weer gas van Duitsland naar Polen, terwijl dat de afgelopen weken andersom was. Ook de doorvoer via Oekraïne liep terug van 83 naar 68 miljoen m3 per dag. Dit is vooral een economische keuze, aangezien de daggasprijs in de loop van de week verder daalde. Voor sommige afnemers wordt Russisch gas daardoor minder interessant vanwege de manier waarop de GazProm-contracten geprijsd zijn. En het wordt daarmee interessanter op gas op de spotmarkt te kopen, bijvoorbeeld via Noorwegen of LNG.

Op de elektriciteitsmarkt daalde het Baseloadcontract voor april’22 gestaag van 298 €/MWh op vrijdag naar 240 €/MWh op woensdag einde dag. Ook het CAL23-contract daalde van 166 €/MWh naar 150 €/MWh. De richting van de elektraprijzen wordt nog steeds grotendeels bepaald door de gas- en emissierechtenmarkt. Na de inval van Rusland in Oekraïne stegen de gas- en elektraprijzen snel, maar kelderde de emissierechtenprijs van ruim 90 €/ton naar een voorlopig dieptepunt van 58 €/ton. De laatste dagen stabiliseert de EUA-prijs tussen 75 en 80 €/ton.

Ook de EPEX-prijzen maakten niet meer zulke bokkesprongen als vorige week. Op werkdagen kwam het daggemiddelde tussen 225 en 275 €/MWh uit. Dat is nog steeds ongekend hoog, als je het bijvoorbeeld vergelijkt met dezelfde periode een jaar geleden. Toen noteerden we heel incidenteel een uurprijs boven 100 €/MWh en kwam het daggemiddelde rond 50 €/MWh uit.
Terug naar de afgelopen week: vrijdag zakten de uurprijzen nog even weg naar 0 €/MWh, door de stevige zon- en windproductie. Maar maandag liepen ze in de avond alweer op naar ruim 400 €/MWh. De laatste dagen stabiliseert het enigszins en bewegen de uurprijzen hoofdzakelijk tussen 200 en 300 €/MWh.

Tennet heeft de nodige moeite gehad om het elektriciteitsnet in balans te houden, vooral op momenten dat de zonproductie sterk toenam of juist afnam. Er is sinds afgelopen vrijdag vijf keer noodvermogen afgeroepen, waarbij de onbalansprijzen opliepen ca. 600 €/MWh. Doorgaans lukte het binnen een half uur om de noodvermogenafroep weer in te trekken.

De olieprijzen koelden ook weer af de laatste dagen. Ruim een week geleden kostte een vat Brent-olie nog 128 $/vat, maar woensdag stond het mei-contract voor het eerst deze maand weer onder 100 $/vat. Er zijn zorgen om lockdownmaatregelen in China, waardoor de industriële vraag mogelijk afneemt. De prijs krijgt verder wat lucht door de voorzichtige vorderingen in de gesprekken tussen Rusland en Oekraïne. En er wordt nog steeds gesproken met Iran over het mogelijk opheffen van hun olie-exportverbod.
Gezien de hoge gasprijzen blijft steenkool een belangrijk onderdeel van de (Europese) energievoorziening. Ook deze markt kreeg een flinke opwaartse tik door de Russische invasie, maar ook hier zien we de prijzen terugkeren van de pieken die begin maart werden bereikt. Woensdagmiddag kostte een ton steenkool (CAL’23) nog ‘slechts’ $164, terwijl dat ruim een week geleden nog $260 was.

Vooruitblik

Hoewel de prijsbewegingen minder extreem zijn dan de laatste weken, zien we de diverse markten voorlopig nog niet terugkeren naar de relatieve stabiliteit van afgelopen zomer. Ook afgelopen woensdag zagen we op de kortermijncontracten voor gas nog fluctuaties van 15 €ct/m3. De acute angst voor tekorten is afgenomen, maar er is nog genoeg nervositeit in de markt om de prijzen hard op en neer te laten bewegen. Het is op dit moment echter niet te verwachten dat we op korte termijn weer zulke prijspieken zien als een paar weken geleden. Op dit moment schat de markt in dat daggas rond 95 €ct/m3 gaat bewegen, maar dat is in grote mate afhankelijk van de Russische gasflows. Volgende week mag de Gate-terminal weer vier LNG-tankers verwelkomen, net als deze week.

Voor de EPEX-prijzen staat er voor dit weekend een inschatting van 175 €/MWh op de borden en de werkdagen erna ca. 220 €/MWh. Er staan de komende twee weken bovengemiddelde temperaturen op het programma volgens de weer- en klimaatpluim van KNMI. De zon laat zich volop zien, waardoor de uurprijzen overdag flink kunnen wegzakken. In het weekend duwt de wind de uurprijzen verder omlaag.

Zowel op de korte als lange termijn zijn er veel onzekerheden. De markt durft er nog niet op te vertrouwen dat de Russische gasleveringen doorgang blijven vinden. Er is een plan om de gasvoorraden deze zomer te vullen, maar het is nog de vraag wie dat gaat betalen en waar dit gas vandaan moet komen. Ook wil men op Europees niveau de afhankelijkheid van Russische producten afbouwen terwijl er tot 2030 nog langetermijncontracten zijn met Rusland voor de levering van ruim 100 miljard m3 pijpleidinggas per jaar. LNG kan op korte termijn niet enorm opschalen, omdat er veel langetermijncontracten met Aziatische afnemers zijn en ook voor extra pijpleidinggas zijn de opties beperkt. De gashandelaren blijven dus voorlopig de dagelijkse Russische gasleveringen extreem goed in de gaten houden.